آموزش نقشه خوانی ساختمان بتنی

معماران و مهندسان در قالب نقشه‌های ساختمانی با نیروهای اجرایی مشغول در پروژه ارتباط برقرار می‌کنند. این ارتباط زمانی به یک سمت و سوی مثبت کشیده می‌شود که نیروهای اجرایی بتوانند در نقشه خوانی مهارت خود را بالا ببرند. بسته به نوع و اندازه پروژه، پلان‌های ساختمانی ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشند، اما اکثریت قریب به اتفاق نقشه‌ها دارای علائم و مشخصات یکسانی هستند. این مهم در مورد نقشه خوانی ساختمان بتنی که نیز کاملاً صادق است. قرائت نقشه‌های سازه بتنی می‌تواند درک واضح و روشنی از عناصر و اجزای یک سازه بتنی آرمه به دست دهد. به هر روی، ما در این مقاله درباره آموزش نقشه خوانی ساختمان بتنی حرف‌های زیادی برای گفتن داریم، با کلینیک مشاوره صنعت ساختمان همراه باشید.

چرا آموزش نقشه خوانی ساختمان بتنی مهم است؟

اگر می‌خواهید در حوزه ساختمانی پیشرفت کنید، یاد بگیرید که نقشه‌ها را خوب بخوانید و بتوانید آنها را اجرا کنید. نقشه خوانی یک زبان ساده برای یادگیری است، اما به آموزش و مطالعه نیاز دارد. نقشه‌های ساختمان بتنی مجموعه‌ای از کلمات، خطوط و نمادهای عجیب و غریب هستند که در وهله اول گنگ و نامفهوم می‌نمایند.

این همان لحظه‌ای است که شما به خود می‌گویید: «من چطور می‌توانم بفهمم که این نقشه‌ها به چه زبانی حرف می‌زنند؟». اگر سعی کنید یک نقشه را به طور کلی بخوانید، نمی‌توانید از هیچ چیزی سَر در بیاورید! زیرا شما فقط باید آرام باشید، از یک گوشه شروع کنید و یک به یک علائم را درک کنید. تفاوت اصلی بین یک نقشه با یک صفحه از کتاب این است که شما می‌دانید کتاب را باید گوشه بالا سمت راست شروع کنید، اما برای نقشه‌ها مکانی برای شروع وجود ندارد!به همین دلیل است که درک صحیح اینکه نقشه‌های ساختمان بتنی چه حرفی می‌زنند و چه خواسته‌ای دارند می‌تواند دشوار باشد.

همچنین، عدم درک صحیح علائم نقشه زمانی مشکل ساز می‌شود که اجرای ساختمان به میان می‌آید. اگر مهندسین و عوامل اجرایی نتوانند نقشه‌های ساختمانی را به اصطلاح کالبدشکافی کنند، کیفیت ساخت بنا اُفت می‌کند. این به معنای متحمل شدن خسارات مالی فراوان و به خطر افتادن جان مردم است. از این رو، لازمه یادگیری و آموزشی نقشه خوانی ساختمان بتنی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا رابطه مستقیمی با نحوه اجرا و پیاده سازی ایده‌های طراح دارد.

مشخصات و انواع پلان در نقشه خوانی ساختمان بتنی

ابتدایی‌ترین مفهوم در مورد خواندن نقشه‌های سازه بتنی، فهمیدن اصطلاحاتی مانند پلان، ارتفاع و مقطع (سِکشن) است. هر سه این مفاهیم در زیر تعریف شده‌اند:

• پلان: نمایی افقی است که از زاویه بالا به سمت پایین نگاه می‌شود. این نمای افقی عملاً برشی افقی از ساختمان است که جزئیات داخلی نقشه را روایت می‌کند.
• ارتفاع: نمایی عمودی است که به طرف ساختمان نگاه می‌شود. معمولاً زاویه دید به سمت شمال، جنوب، غرب یا شرق است.
• مقطع: نمای برش خورده از ساختمان و عناصر سازه‌ای در راستای عمود را می‌گویند. مثلاً یک مقطه از فونداسیون یا راه پله بر می خورد تا جزئیات داخلی قابل تشخیص باشد.

غالباً افراد فقط به خطوط روی کاغذ نگاه می‌کنند، بدون این که تصور کنند که طراح سعی در انتقال چه چیزی را دارد. سعی کنید در وهله اول، جهت و مفهومی که نقشه می‌خواهد برساند را درک کنید. مهمترین چیزی که باید به خاطر داشته باشید فقط انجام یک کار در یک زمان است. سعی نکنید همه چیز را یکباره بفهمید، به هر نماد و کلمه نگاه کنید و سعی کنید دلیل وجود آن را درک کنید. همه علائم و نمادها دلالت بر یک هدف دارند.

پلان، ارتفاع و مقطع، پایه‌ترین مفاهیم نقشه خوانی هستند، اما وقتی وارد موضوعات تخصصی در حیطه سازه بتنی می‌شویم، دانش مهندسی از اهمیت بالایی برخودار می‌شود. این بدین معنا است که شما باید بر نقشه‌های معماری سازه که به جزئیات اجرایی اشاره دارند، وافق باشید. مثلاً یک ستون بتنی در نقشه سازه شامل نوع میلگرد (طولی و عرضی)، نمره و تعداد میلگرد (شش آرماتور 12)، فاصله بین میلگردهای طولی و خاموت، تعداد و فواصل میلگردهای سنجاقی، پوشش بتن و موارد دیگر است.

در حقیقت، نقشه خوانی ساختمان بتنی شامل پلان‌های زیر است:

• نقشه‌های معماری
• نقشه‌های سازه
• نقشه‌های تأسیسات (مکانیکی و الکتریکی)

در نقشه خوانی ساختان بتنی باید به چه مواردی توجه کرد؟

پلان‌ها طرح‌های کلی از ساخت و ساز هستند که همۀ جزئیات پروژه بتنی را توضیح می‌دهند. آنها همچنین تصویری متمایز از آنچه باید ساخته شود را ارائه می‌دهند. اطلاعاتی از قبیل ابعاد، محل قرارگیری، قطعات و متریال مورد نیاز پروژه در آن ذکر خواهد شد تا اطمینان حاصل شود که پروژه به درستی اجرا می‌شود. جدا از مشخصات و ابعاد، نقشه‌ها در برقراری ارتباط با شیوه ساخت بنا، نقش اصلی را بازی می‌کنند. آنها اطلاعات مهمی در مورد تکنیک‌های نصب، استانداردهای کیفیت و ضوابط ساخت و ساز را ارائه می‌دهند.

نحوه ترسیم سازه‌های بتنی شاهد پیشرفت‌های زیادی بوده است؛ نرم افزارهای مهندسی معماری مانند اتوکد (Autocad) و برنامه‌های محاسبات سازه مانند ایتبس (Etabs) اکنون در کشور به وفور در طراحی و تحلیل ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم نیست که نقشه‌ها چگونه تهیه می‌شوند، مهمترین چیز نقشه خوانی ساختمان است. از پروژه‌های مسکونی گرفته تا تجاری بزرگ، پلان‌های ساختمانی تخمین‌های مربوط به هزینه مصالح ساختمانی و نحوه اجرای کار را تهیه می‌کنند.

در نقشه‌های بتنی باید موارد زیر را مورد توجه قرار داد:

• ابعاد و اندازه‌ها
• نمادها و علائم
• یادداشت‌ها

کلام آخر

هنگامی که با صنعت ساخت و ساز در ارتباط هستید، لازم است در مورد شیوه نقشه خوانی ساختمان بتنی اطلاعات جامعی کسب کنید. نقشه‌های ساختمانی می‌توانند در بعضی مواقع بسیار ساده یا پیچیده باشند، بنابراین درک نحوه تفسیر نقشه‌ها برای تکمیل دقیق پروژه بسیار مهم است. نقشه‌ها روش هستند که از طریق آن جامعه طراحی نیازهای پروژه را به پیمانکاران ابلاغ می‌کند. به طور کلی، نقشه‌های ساختمانی باعث می‌شوند پروژه در مهلت زمان تعیین شده تکمیل شود، اما این مهم نیاز به نقشه خوانی اصولی را نتیجه می‌دهد.