خصوصی‌ بازی سرخابی‌ها با اسم غول‌های اقتصادی

فرهیختگان: در روزهای گذشته بار دیگر موضوع واگذاری سهام سرخابی‌ها حسابی خبرساز شده است. براساس این تصمیم، دولت که سال گذشته ۱۰ درصد از سهام دو باشگاه را در بورس به عموم مردم عرضه کرده بود، حالا با اجبار AFC برای اعطای پروانه حرفه‌ای، مجبور است ۵۱ درصد از سهام هر دو باشگاه را در فرابورس عرضه کند.

طبق اطلاعات منتشر شده در آگهی سهام دو باشگاه، تعداد ۵ میلیارد و ۳۶۲ میلیون از سهام پرسپولیس و تعداد ۵ میلیارد و ۵۰۳ میلیون از سهام استقلال قرار است ۱۲ دی‌ماه در بازار پایه فرابورس عرضه شود. طبق این اطلاعات، کف قیمت کل پایه این بلوک ۵۱ درصدی برای پرسپولیس ۲۱۱۶ میلیارد تومان و برای استقلال نیز ۱۸۵۰ میلیارد تومان تعیین شده است.

پرواضح است خرید بلوک ۵۱ درصدی برای خریداران خرد امکان‌پذیر نخواهد بود، در این شرایط اهلیت سهامداران موضوعی است که طی روزهای گذشته مورد بحث و بررسی رسانه‌ها و تحلیلگران قرار گرفته است. شستا (شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی) و هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس دو غول بزرگ اقتصاد ایران هستند که به‌عنوان خریداران سهام سرخابی‌ها نام آنها بر سر زبان‌ها افتاده است. بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان می‌گویند به‌دلایل مختلف این عرضه نمی‌تواند گرهی از مشکلات سرخابی‌ها باز کند؛ چراکه این واگذاری عملا پاک کردن صورت مساله است. به عبارتی با این اتفاق که به‌نظر می‌رسد تکلیف دولت بوده، مسائل و مشکلات اصلی دو باشگاه حل نشده به دو بچه پولدار منتقل خواهد شد. فارغ از هزینه‌های تحمیل‌شده، بدون تغییر مدل درآمد- هزینه باشگاه‌ها که باید بر پایه درآمدهای پایدار باشد، این باشگاه‌ها به غول‌های اقتصادی سپرده می‌شود که هیچ انگیزه و اراده‌ای برای اصلاح امور مالی این باشگاه‌ها ندارند و ممکن است اتفاقی که هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بر سر تیم بسکتبال بندر امام آورد، روزی بر سر سرخابی‌ها بیاید‌.

افت ۴۵ تا ۶۰ درصدی ارزش سهام سرخابی‌ها

مشکلات مالی و بدهی‌های متعدد درکنار مالکیت دولتی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس- که موجب اخطار‌های بی‌شمار فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا شده بود- باعث شد فرآیند خصوصی‌سازی این دو باشگاه و کمک به حل مشکلات مالی آنها در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ به‌صورت جدی توسط مسئولان و مقامات ورزشی دنبال شود و درنهایت شاهد پذیره‌نویسی سهام این دو باشگاه در تابلوی نارنجی فرابورس باشیم.

پس از پایان پذیره‌نویسی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، مدیرعامل فرابورس سوم شهریور سال ۱۴۰۱ اعلام داشت که حدود ۳۲۰ هزار سهام باشگاه پرسپولیس و ۲۸۶ هزار نفر سهام باشگاه استقلال را خریداری کرده‌اند. در باشگاه استقلال شرکت‌های حقوقی ۲۸۰ میلیارد تومان معادل ۷۸ درصد و افراد حقیقی ۷۹ میلیارد تومان معادل ۲۲ درصد و در باشگاه پرسپولیس شرکت‌های حقوقی ۲۶۱ میلیارد تومان معادل ۷۴ درصد و افراد حقیقی ۸۹ میلیارد تومان معادل ۲۶ درصد در پذیره‌نویسی این دو باشگاه شرکت کردند.

هرچند وارد شدن این دو باشگاه به بازار سرمایه ایران تا حدودی توانست بخشی از مشکلات مالی این دو باشگاه را حل کند و به شفاف‌سازی فضای مالی این دو باشگاه‌ برای عموم مردم کمک کند ولی روند معاملات صورت‌گرفته طی ۱۵ ماه اخیر روی نماد این دو باشگاه حاکی از ضرر بسیار سهامداران است. درحالی‌که قیمت پذیره‌نویسی باشگاه پرسپولیس ۳۳۸۷ ریال تعیین شده بود، قیمت سهام پرسپولیس ۲۷ آذرماه ۱۴۰۲ به ۱۹۲۷ ریال رسیده که این به‌معنی ضرر بیش از ۴۳ درصدی سهامداران باشگاه پرسپولیس طی ۱۵ ماه گذشته است. این وضعیت برای سهامداران باشگاه استقلال نیز به همین منوال بوده است، به‌طوری‌که درحالی قیمت پذیره‌نویسی باشگاه استقلال ۲۹۱۰ ریال تعیین شده بود که قیمت سهام استقلال ۲۷ آذرماه ۱۴۰۲ حدود ۱۶۶۵ ریال بوده است. به‌عبارتی سهامداران باشگاه استقلال نیز به میزان ۴۰ درصد ضرر کرده‌اند.

با توجه به اینکه برای باشگاه استقلال سقف خرید هر کد معاملاتی ۱۰۳۰ سهم و برای باشگاه پرسپولیس ۸۸۵ سهم در نظر گرفته شده بود، یعنی افرادی که در پذیره‌نویسی این دو باشگاه شرکت داشته‌اند حدود ۴۳ درصد از سرمایه خود را از دست داده‌اند. هرچند این مبالغ در نگاه اول بسیار کم و ناچیز به‌نظر می‌رسد ولی نشان از عدم توفیق سهامداری باشگاه‌ها در ایران است و با حفظ چنین روندی، سهامداران نسبت به خرید سهام دیگر باشگاه‌هایی که در آینده وارد بازار سهام می‌شوند بی‌اعتماد می‌شوند و از خرید سهام امتناع می‌کنند.

اما بررسی روند قیمتی سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در فرابورس نیز نشان می‌دهد که قیمت این دو نماد پیوسته درحال کاهش بوده، به‌نحوی‌که سهام باشگاه استقلال که دوم شهریور سال ۱۴۰۱ در قیمت ۴۰۵۰ ریال بازگشایی و همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد در ۲۷ آذرماه ۱۴۰۲ قیمت آن برابر با ۱۶۶۵ ریال است که حکایت از ضرر نزدیک به ۵۹ درصدی سهامداران این باشگاه نسبت به روز بازگشایی سهم دارد. سهامداران باشگاه پرسپولیس هم در چنین وضعیتی قرار داشته‌اند و از ۹ شهریور سال ۱۴۰۱ که سهم در قیمت ۳۴۵۲ ریال بازگشایی شد تاکنون سهام این باشگاه به ۱۹۲۷ ریال در روز ۲۷ آذرماه ۱۴۰۲ رسیده که حکایت از افت ۴۴٫۲ درصدی سهام این باشگاه از زمان بازگشایی است. کارشناسان معتقدند عرضه گرانقیمت سهام این دو باشگاه درکنار نبود درآمد‌های پایدار یا حجم پایین این درآمدها (درآمدهای ناشی از انتقال بازیکن، درآمد‌های ناشی از حق پخش تلویزیون، درآمد‌های ناشی از تبلیغات محیطی و درآمد‌های ناشی از بلیت و پیراهن‌فروشی) سبب شده قیمت سهام این دو باشگاه به‌شدت افت کنند.