مدت زمان ساخت ساختمان چقدر است؟

اغلب سازندگانی که قصد ورود به صنعت ساخت و ساز را دارند، یكی از متداول‌ترین سؤالی كه می‌پرسند این است كه: «مدت زمان ساخت ساختمان چقدر است؟» البته این مهم، براساس دامنه و پارامترهای مختلف هر پروژه متفاوت است، اما تعیین مدت زمان ساخت ساختمان موضوعی قابل اندازه گیری است.

برنامه زمانی پروژه‌های ساخت و ساز در رابطه مستقیمی با بودجه بندی و سرمایه گذاری دارند، برای مثال، اگر یک پروژه بر طبق زمان تعیین شده به اتمام نرسد، جوانب مالی و اقتصادی پروژه به خطر می‌افتند. پس دانستن اینکه یک پروژه چقدر زمان می برد، موضوعی بسیار مهم است که ما در این مقاله درباره آن صحبت خواهیم کرد؛ با کلینیک مشاوره صنعت ساختمان همراه باشید.

مدت زمان ساخت ساختمان چیست؟

تعیین مدت زمان ساخت تنها وابسته به مرحله اجرای ساختمان نیست! این مورد حتی به مراحل اخذ پروانه ساختمان و پایان کار نیز مرتبط است. به عبارتی، مدت ساخت از زمانی است که مالک اقدام به گرفتن جواز ساخت کرده و پس از اجرای ساختمان، پایان کار خود را دریافت می‌کند.

اما همین موشوع خود به تنهایی فراز و نشیب‌های بسیاری دارد؛ به طوری که وقتی در مورد ساخت و ساز صحبت می‌کنیم، متغیرهای مانند تعداد کارگران، وضعیت زمین، آب و هوا، مجوزها و بازرسی‌ها و بسیاری موارد وارد میدان می‌شوند. اگر نیروی کاری زیادی دارید و آسمان همیشه آفتابی است، ساختمان سازی با سرعت بیشتری پیش می‌رود.

کارشناسان تخمین می‌زنند که ساخت مسکن جدید بسته به همه عوامل مؤثر در آن می‌تواند از هشت ماه تا بیش از دو سال به طول انجامد. وقتی به فکر اجرای یک پروژه ساختمانی هستید، ایده خوبی این است که بدانید چه انتظاراتی دارید. دانستن مراحل گوناگون شروع ساخت و ساز، می‌تواند به شما در تعیین مدت زمان ساخت ساختمان کمک شایانی کند.

مدت زمان ساخت ساختمان چقدر است؟

میانگین محاسبه شده برای پروژه‌های ساخت و ساز، از شروع ساخت تا پیمایش نهایی است. به عبارت دیگر، مدت زمان ساخت ساختمان از مراحل پیش ساخت (اخذ جواز) تا زمان اتمام کار و دریافت پایان کار لحاظ می‌شود. اما پرسش اینجاست: «برنامه زمان بندی ساختمان 4 طبقه بتنی با ساختمان فلزی 5 طبقه چقدر است؟» برای جواب باید بگوییم: «هر پروژه بسته به برخی از عوامل ممکن است در مدت زمان کمتری ساخته شود». ما در کلینیک مشاوره صنعت ساختمان، پنج عامل مؤثر بر زمان ساخت ساختمان را شناسایی کردیم که به شرح زیر هستند:

پیش ساخت و مجوزهای قانونی

قبل از اینکه یک سازنده بتواند ساخت ساختمان را شروع کند، باید نخست به دنبال مجوزهای قانونی باشد. این مجوزها نشان می‌دهند که پروژه مذکور تا چه اندازه می‌تواند فعالیت‌های قانونی که شهرداری تصویب کرده است را انجام دهد. برای مثال، ضوابط شهرداری در منطقه 22 با منطقه 2 تهران متفاوت است.

در حقیقت، جواز ساخت به مالک اجازه می‌دهد تا در مدت تعیین شده، پروژ خود را به اتمام برساند. مجوز ساخت اغلب تحت عنوان «پروانه ساختمان» و یا «شناسنامه ساختمان» نامیده می‌شود. مرجع صدور جواز ساخت نیز شهرداری منطقه مورد احداث ساختمان است. آنچه که در این مورد می‌تواند مهم جلوه کند، این است که: «دیرکرد در اخذ مجوز ساخت همچنین می‌تواند باعث تأخیر در شروع کار شود».

عواملی مانند تأیید نقشه‌های معماری، بازرسی از محل پروژه و به طور کلی مراحل اخذ جواز، هر یک در تعیین مدت زمان ساخت ساختمان تأثیرگذار هستند. در این میان، وجود هر مشکل در برآورده کردن مدارک مورد نیاز جهت جواز، می‌تواند به معنای از دست دادن زمان تلقی شود!

در دسترس بودن نیروی کار، مصالح و تجهیزات

یکی از عوامل مؤثر در محاسبه مدت ساخت ساختمان، در دسترس بودن نیروی کار است. گزارش‌ها حاکی از آن است که نزدیک به 70 درصد از شرکت‌های ساختمانی در یافتن نیروهای کاری ماهر با مشکل روبرو هستند. درست است که نیروی متخصص کم است! اما همه به خوبی می‌دانیم که چهار کارگر به جای دو کارگر، سرعت کار را بیشتر می‌کنند.

با این حال، موارد مالی و اقتصادی پروژه ممکن است ورق را برگردارند. همچنین، تنها به نحوه تعداد و مهارت کارکرد نیروها نباید بسنده کرد، سازندگان و کارفرمایان باید بتوانند ارتباط و تعامل خوبی با کارگران، پیمانکاران و مهندسان مشغول داشته باشند.

همچنین دسترسی راحت و سریع به مصالح و تجهیزات ساختمانی، خود به تنهایی مقوله‌ای اثر گذار در مدت زمان ساخت است. هر چه تعداد مراکز ارائه خدمات ساختمانی بیشتر بوده و دسترسی آنها به پروژه شما راحت تر باشد، زمان ساخت کاهش می‌یابد.

با یک مثال ساده شروع می‌کنیم، شما برای بازسازی خانه خود می‌خواهید حمام را کاشی کاری کنید، اگر در نزدیکی محل زندگی شما هیچ مرکز فروش کاشی وجود نداشته باشد، شما مجبور به صرف هزینه و زمان بیشتری برای تهیه آن خواهید بود.

حال این مورد ساده را به ساخت و ساز تعمیم دهید، حال درک خواهید کرد که کار تا چه اندازه دشوار است! برای ساخت هر قسمت از یک پروژه ساختمانی، شما نیاز به نیروی کار مجزا، تجهیزات و مصالح ساختمان متفاوت خواهید داشت.

اگر می‌خواهید مدت زمان ساخت پروژه خود را به طور کاملاً علمی بدانید، می‌توانید با کلینیک بر دکمه زیر از ما مشاور بگیرید.

تراکم جمعیت و ارتفاع ساختمان

یکی دیگر از دلایل اغلب طولانی‌تر شدن زمان ساخت، ارتفاع ساختمان است. در سال‌های اخیر، روندهای توسعه شهرنشینی به سمت ساخت آپارتمان با تراکم بالاتر حرکت کرده و از ظرفیت آسمان به جای زمین استفاده شده است. به طور معمول تراکم جمعیت و ارتفاع ساختمان دست به دست داده‌اند تا شیوه ساخت و ساز به کلی تغییر کند.

شهرهایی بزرگ کشور به خاستگاه ژئوپلتیکی که دارند، اغلب اولین مناطق برای ساخت بناهای بلند مرتبه هستند. علاوه بر این، توسعه زندگی متراکم در شهرهای بزرگ و مهاجرت افراد از روستاها، خود به تنهایی سازندگان را مجاب به ساخت بناهای بلند مرتبه کرده است. بازه زمانی طولانی‌تر به معنای ریسک نقدینگی بالاتر برای سازنده و ریسک بیشتر برای اعتبار و بازار برای وام دهنده است.

در نهایت این بدان معنا است که واحدهای ساختمان برای فروش گران‌تر می‌شوند و قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد. از سال 1388، نسبت ساختمان‌های تازه احداث با چهار طبقه یا بیشتر از 42 درصد به 69 درصد در سال 1395 افزایش یافته است.

منقطه احداث ساختمان

زمان ساخت و ساز می‌تواند تحت تأثیر منطقه مورد احداث نیز باشد. برای مثل، پروژه‌هایی که در مناطق کوهستانی ساخته می‌شوند، به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و پهنه زمین شناسی، مدت زمان ساخت ساختمان را بالا می ‌برد. همچنین اگر پروژه‌ای در مناطقی ساخته شود که از تجهیزات و مصالح مورد نیاز برای ساخت دور باشد، زمان احداث ساختمان بیشتر خواهد شد.

به طور کلی، نیروی کار بیشتر و متخصص و نزدیکی به امکانات شهری باعث می‌شود تا ساخت و ساز در کلان شهرها سریع‌تر از شهرهای کوچک انجام می‌پذیرد. همچنین موضوع آب و هوا نیز بسیار مهم است، مسائلی مانند بارندگی مداوم و یخ زدگی در زمستان، یک فرآیند همیشگی در ساخت و ساز یعنی بتن ریزی را به طور کامل به اخلال می‌اندازد.

حتی گاهی اوقات در یک شهر مانند تهران، به قدری پهنه زمین شناسی متفاوت است که ممکن است در منطقه‌ای جهت رسیدن به بستر زمین سخت، نیاز به ماه‌ها گودبرداری باشد! اما در منطقه‌ای دیگر، گودبرداری تنها در چند رو پایان بپذیرد.

نوع و کاربری ساختمان

نوع و کاربردی ساختمان نیز بر مدت زمان ساخت ساختمان تأثیر می‌گذارد. ساخت یک ساختمان تجاری با یک بیمارستان بسیار متفاوت است. خانه‌های ویلایی نیز در قیاس با آپارتمان‌ها شیوه ساخت متمایزی دارند. از سویی دیگر، نوع ساخت اعم از فولادی یا بتنی نیز روند تعیین مدت زمان ساخت را دست خوش تغییرات قرار می‌دهد. به طور کلی، احداث یک سازه فلزی نسبت به بتنی، به مراتب زمان کمتری را می‌برد.

در حقیقت، نوع ساختمان خود به تنهایی به عنوان یک سَرنخ برای تعیین مدت زمان ساخت در نظر گرفته می‌شود، زیرا هر کدام ساز و کارهای مختص به خود را دارند. از فرآیند اخذ پروانه گرفته تا اجرای ساختمان، هر پروژه بسته به نوع و کاربری‌اش، شرایط و استانداردهای مخصوص به خود را دارد. اما آنچه می‌تواند قابل پیش بینی باشد، این است که پروژه‌های خاص همانند مراکز درمانی که روند اجرای حساسی دارند و نظارت بر آنها، اغلب مدت زمان ساختشان نیز بیشتر است.

تغییر در روند برنامه ریزی ابتدایی

بسیار پیش آمده است که پروژه های ساختمان در روند اجرای کار دچار تغییر شوند. شرایط آب و هوایی، مشکلات مربوط به نیروی کار و تأمین مصالح، همه اینها بخشی از مواردی هستند که به طور مستقیم بر مدت زمان ساخت پروژه تأثیر می‌گذارند. اما آنچه غیرقابل تغییر است، وجود پیشآمدهایی که در پیشبرد اهداف خلل ایجاد می‌کنند. بسیاری از چنین مشکلاتی ناشی از عدم بررسی دقیق موضوعات مختلف اعم از موارد زیر هستند:

عدم شناخت دقیق در موارد حقوقی و قراردادی در ساخت و ساز
عدم شناخت درست از اجرای صحیح ساختمان
عدم بررسی دقیق مسائل مالی و اقتصادی در ساخت و ساز
عدم ارزیابی و تحلیل درست بازار مسکن
عدم استفاده از نیروی کاری متخصص و با مسئولیت

برخی دیگر از موانع در پیشبرد دقیق برنامه ساخت، به مسائل محیطی که بیرون از فرآیند ساخت و ساز است، مربوط می‌شود. مثلاً شرایط آب و هوایی یا مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی که در بستر جامعه رخ می‌دهند و غیر قابل پیش بینی هستند.

نکته: ویروس کووید 19 (کرونا)، یکی مسائل غیرقابل پیش بینی بود که در روند ساخت و ساز در تمام جهان تأثیر منفی گذاشت.

کلام آخر

برنامه زمانبندی ساخت ساختمان چگونه است؟ آیا پروژه سَر موقع به اتمام می‌رسد؟ آنچه که ما می‌گوییم این است:«سازندگان و مالکان با ارائه و پیشبرد برنامه ریزی‌های مناسب و برآورد هر چه سریع‌تر جزئیات، می‌توانند در هزینه و وقت خود صرفه جوی کنند». تأخیر در ساختمان سازی ممکن است واقعیتی از فرآیند ساخت باشد، اما دانستن اینکه چه چیزی را مورد انتظار است و چگونه انتظارات خود را مدیریت می‌کنید، می‌تواند در تعیین مدت زمان ساخت ساختمان یاری رسان باشد.