مهندس ناظر کیست؟

مهندس ناظر (Supervising Engineer) در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه اشتغال خود مسئول نظارت بر فرآیند ساخت و ساز یک پروژه براساس اصول و مقررات ساختمان سازی است. او مسئولیت نظارت بر پروژه‌های مهندسی را برعهده دارد و اغلب کانون ارتباط بین کارفرما، پیمانکار و نیروهای اجرایی در محل است. در حالی که مسئولیت‌های دقیق مهندس ناظر با توجه به میزان اختیارات محول شده به او متفاوت خواهد بود، اما وظایف او معمولاً شامل نظارت بر ساخت و تکمیل فعالیت‌های کاری خواهند بود. برای شناخت بیشتر مهندس ناظر با کلینیک مشاوره صنعت ساختمان همراه باشید.

مهندس ناظر کیست؟

مهندسین ناظر به عنوان مهندس ناظر مقیم در کارگاه نیز شناخته می‌شوند. او بر روند ساخت و ساز و کارکنان پروژه‌های مختلف از جمله ساختمان‌ها، جاده‌ها و پل‌ها نظارت دارد و اغلب از سوی نظام مهندسی انتخاب می‌شود. او اطمینان حاصل می‌کند که تمام ساخت و سازها متناسب با ضوابط ساختمانی در حال انجام است.

در تعریفی ساده: «مهندس ناظر شخصی حقیقی یا حقوقی است که دارانه پروانه اشتغال به کار مهندسی است که وظیفه نظارت بر حُسن انجام کار را براسا ضوابط و مقررات مصوب را دارد». او باید عملیات اجرایی را برحسب موارد درج شده در نقشه های اجرایی (معماری و سازه) تطبیق دهد.

برای تبدیل شدن به یک مهندس ناظر، حداقل مدرک کارشناسی در مهندسی عمران مورد نیاز است. بسیاری از مهندسان در سمت‌های مدیریتی نیز دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند که این امر منجر به دریافت حقوق بیشتری خواهد شد. هر مهندس ناظری باید دارای مجوز باشد تا بتواند کار کند. او برای دریافت مجوز، به چهار سال تجربه مهندسی در آموزش و همچنین گذراندن یک آزمون مهندسی، مانند آزمون نظام مهندسی، نیاز دارد.

وظایف اصلی مهندس ناظر

مدیریت کارکنان ساختمانی: این شامل کار با تیم و برقراری ارتباط با آن‌ها است. مهندسان ناظر برای کارمندان برنامه ریزی می‌کنند، کارهای آن‌ها را برای اطمینان از کارآیی و دقت بررسی می‌کنند، از ایمن بودن تمامی موارد موجود در ساختمان، مطمئن می‌شوند و در مورد فعالیت‌های روزمره در سایت مشاوره می‌دهند. ممکن است از آن‌ها خواسته شود که هم جلسات پروژه و هم پیشرفت آن را هدایت کنند، با پیمانکاران فرعی و مشاوران هماهنگ شوند و کارمندان را برای ارتقا و پاداش پیشنهاد دهند.

به دست آوردن مصالح: آن‌ها هزینه‌های مربوط به همه چیز را، از مصالح ساختمانی گرفته تا تجهیزات محاسبه می‌کنند و همچنین اطمینان حاصل می‌کنند که این تجهیزات در تمام مراحل کار در دسترس هستند. آن‌ها همچنین کیفیت مواد و تجهیزات مورد استفاده در حین ساخت را نیز بررسی می‌کنند.

برنامه ریزی برای ساخت و ساز: آن‌ها یک برنامه زمانی را برای پروژه ایجاد می‌کنند و به دنبال موانعی هستند که ممکن است پروژه را به تأخیر بیندازند. مهندس ناظر همچنین وظیفه تطابق بین نحوه اجرا و اطلاعات روی نقشه را دارد.

ارزیابی کار در طول ساخت و ساز: آن‌ها اطمینان حاصل می‌کنند که تمامی کارها در طول مراحل ساخت به راحتی پیش می‌روند، از جمله اطمینان از رعایت مشخصات و ضرب الاجل‌های پروژه، بازرسی منظم از مشکلات و ارائه راه حل‌هایی جهت رفع مشکلات ایجاد شده.

مستند سازی و گزارش در مورد ساخت و ساز: مهندسان ناظر همچنین باید گزارش بنویسند و یادداشت‌های میدانی دقیقی داشته باشند و فعالیت‌های روزانه را ثبت کنند. آن‌ها همچنین از پیشرفت ساخت و ساز عکس گرفته و اسناد را ردیابی، سازماندهی و به روز رسانی می‌کنند. همچنین ناظران باید گزارش‌هایی از مراحل مختلف پروژه را به مرجع صدور پروانه ساختمان (شهرداری) ارسال کند. این گزارش‌ها شامل موارد زیر هستند:

• پی‌ سازی
• اجرای اسکلت
• سفت‌ کاری
• نازک کاری
• پایان کار

مهارت‌های مهندسان ناظر

مهندسی و ریاضیات: دانش اصول مهندسی و ریاضیات نه تنها برای وظایف روزمره یک مهندس ناظر ضروری است، بلکه برای اخذ پروانه کار به عنوان مهندس نیز لازم است. تخصص آن‌ها برای بررسی پیشرفت ساخت و ساز و ارائه راه حل‌هایی برای مواردی که در طول روند ساخت و ساز ایجاد می‌شوند، امری لازم است.

نرم افزار: یک مهندس ناظر ممکن است لازم باشد با انواع مختلفی از نرم افزارها از جمله، اتوکد و مدیر سایت و همچنین سایر برنامه‌های رایانه ای مانند Microsoft Office آشنا باشد.

اسناد و نقشه‌ها: یک مهندس ناظر نه تنها باید قادر به خواندن و تفسیر نقشه‌های مختلف و نقشه‌های سایت باشد، بلکه باید بتواند در هنگام ساخت، پیشنهادات و طرح‌هایی را نیز ارائه دهد. آن‌ها همچنین باید با اسناد و مدارک قرارداد، نگهداری دقیق گزارش‌های روزانه و تهیه گزارش آشنا باشند.

شرایط فیزیکی: مهندسان ناظر باید از نظر جسمی به اندازه کافی خوب باشند تا بتوانند برای مدت زمان طولانی بر سر پروژه ساخت و ساز حضور داشته باشند. آن‌ها همچنین باید دید واضحی در 2 فوت داشته باشند و باید بتوانند رنگ‌های مختلف را از هم تشخیص دهند.

ارتباطات: مهندسین ناظر در طول مراحل ساخت با افراد زیادی در زمینه‌های مختلف ارتباط برقرار می‌کنند، بنابراین باید در برقراری ارتباط شخصی راحت و موثر باشند. از آنجا که آن‌ها گزارش‌های روزانه خود را نگه می‌دارند، گزارش می‌نویسند و کاغذهای مختلف را تکمیل می‌کنند، بنابراین باید از مهارت‌های ارتباطی کتبی نیز برخوردار باشند. مهندسان ناظر علاوه بر برقراری ارتباط، باید در گوش دادن نیز مهارت کافی را داشته باشند.

تفکر انتقادی: بسیاری از تصمیمات قبل و در طول مراحل ساخت گرفته می‌شوند و مهندس ناظر باید توانایی اندازه گیری جوانب مثبت و منفی هر گزینه را داشته باشد. مهارت‌های حل مسئله و همچنین سازگاری و انعطاف پذیری امری ضروری هستند، زیرا موانع زیادی می‌توانند در حین ساخت ایجاد شوند.

رهبری: مهندسان ناظر باید توانایی هدایت و مدیریت کارکنان ساختمانی و همچنین هدایت پروژه‌ها را داشته باشند. آن‌ها باید توانایی ایجاد انگیزه در کارکنان ساختمانی را در مواقع سختی مانند، حوادث یا بلایای طبیعی داشته باشند.

سازمان: یک مهندس ناظر برای ایجاد هماهنگی بین کارکنان در یک پروژه ساخت و ساز و نگهداری سوابق آن‌ها، باید نظم خوبی داشته باشد. مهندسان ناظر غالباً بر روی چندین پروژه به طور همزمان کار می‌کنند، بنابراین پیگیری پروژه‌های مختلف ضروری هستند.

آن‌ها اعضای ارزشمندی در روند ساخت هستند و مهارت‌های چند رشته ای را به میز می‌آورند. مهندسان ناظر خدمات زیادی را ارائه می‌دهند، از جمله طراحی نقشه‌های درجه بندی سایت، دیوارهای نگهدارنده، سیستم‌های فاضلاب و زهکشی، کنترل فرسایش، برنامه‌های تقسیم و مخازن سپتیک.