سود چراغ خاموش ۲۷ درصدی برخی بانک‌ها

هر وقت حرف از رقابت عجیب‌وغریب بر سر جذب سپرده‌های بانکی می‌شود بی‌گمان همه یاد روش‌های خاص جذب سپرده توسط موسسات مالی و اعتباری می‌افتند که در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ با سودهای بالاتر از ۳۰ درصد، کل نظام بانکی را به بیراهه کشانده بودند.

بازی پانزی این موسسات مالی و اعتباری درنهایت با ورشکستگی تعداد زیادی از آنها و برجای گذاشتن خسارت سنگین برای کشور در انتهای دولت یازدهم تقریبا به خط پایان رسید، هرچند تعدادی از آن موسسات اعتباری تا سال جاری نیز در کشور فعال بوده اما براساس وعده بانک مرکزی طی سال جاری سه موسسه اعتباری منحل خواهد شد. اما حالا گرچه آن همه موسسات اعتباری دیگر وجود خارجی ندارند، با این حال بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها نشان می‌دهد رقابت برای پرداخت سودهای بالا ظاهرا برای دارندگان سپرده‌های کلان ادامه دارد.

«فرهیختگان» برای نمونه به سراغ صورت‌های مالی شرکت‌های بیمه‌ای کشور رفته است. طبق اطلاعات درج‌شده در صورت‌های مالی شرکت‌های بیمه‌ای، این شرکت‌ها طی سال گذشته حتی نرخ سودهای بالاتر از ۲۷ درصد نیز از برخی بانک‌های خصوصی دریافت کرده‌اند. با اطلاعاتی که در صورت مالی شرکت‌های بیمه‌ای درج شده به نظر می‌رسد این موضوع بین اغلب اشخاص حقوقی عمومیت دارد. اهمیت پرداخت سودهای بالا به اشخاص حقوقی در این بوده که بیش از یک‌سوم سپردهای بانکی مربوط به اشخاص حقوقی است. همچنین از تعداد ۳۰ بانک و موسسه فعال در کشور طی سال گذشته ۲۴ بانک و موسسه که اطلاعات مالی آنها منتشر شده، ۴۴۷ همت سود سپرده دادند و این مقدار در کل نظام بانکی شاید تا ۵۰۰ همت نیز برسد.

بررسی‌های «فرهیختگان» نشان می‌دهد بانک‌ها در رقابت جذب سپرده حاضرند‌ برای سپرده‌های با حجم بالا که معمولا در اختیار اشخاص حقوقی و بعضا در اختیار تعداد معدودی از اشخاص حقیقی است مصوبه شورای پول و اعتبار را زیر پا گذاشته و سودهای عجیب و غربی به سپرده‌های کلان پرداخت کنند. برای نمونه، طبق اطلاعات صورت‌های مالی شرکت‌های بیمه‌ای، اغلب این شرکت‌ها نه‌تنها برای سپرده‌های بلندمدت بلکه حتی برای سپره‌های کوتاه‌مدت نیز سود‌های بیش از ۲۵ درصدی دریافت می‌کنند. نکته قابل توجه ماجرا اینجاست که این نرخ سود‌های بالا در سال ۱۴۰۱ دریافت شده، سالی که تا قبل از بهمن ماه، بالاترین نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار و ابلاغی بانک مرکزی حدود ۱۸ درصد آن هم برای سپرده‌های دوساله بود. به عبارتی، تا قبل از اینکه در بهمن ماه به‌طور رسمی اعلام شود نرخ‌های سود سپرده‌های بانکی در بالاترین حد خود برای سپرده‌های سه ساله به ۲۲٫۵ درصد خواهد رسید، برخی بانک‌ها حتی سودهای ۲۷ درصدی نیز به اشخاص حقوقی پرداخت کرده‌اند.

یکی از نمونه‌های جالب از بانک‌هایی که سود‌های غیر‌متعارف به سپرده‌گذاران حقوقی پرداخت کرده، در راس همه، بانک آینده است. بانک آینده با سود سپرده ۲۷٫۵ درصدی که به بیمه کارآفرین داده در جایگاه اول با بیشترین نرخ سود بانکی در بین بانک‌های کشور قرار می‌گیرد. طبق اطلاعات صورت مالی شرکت‌های بیمه‌ای، بانک آینده به بیمه دی و بیمه زندگی کاریزما نیز نرخ سود ۲۳ درصدی داده است.

پاسارگاد دومین بانکی است که بیشترین نرخ سودها را به اشخاص حقوقی پرداخت کرده است. این بانک در کنار موسسه ملل، به بیمه کارآفرین سود ۲۷ درصدی داده است. نرخ ۲۶ درصدی به بیمه آسیا، ۲۵ درصدی به بیمه خاورمیانه و ۲۴ درصدی به بیمه پاسارگاد تنها بخشی از سودهای بالایی است که بانک پاسارگاد به اشخاص حقوقی داده است.
همچنین این شرکت بیمه از بانک‌های پاسارگاد و موسسه مالی و اعتباری ملل با نرخ ۲۷ درصد سود دریافت کرده است. در جایگاه بعدی بانک پاسارگاد قرار دارد که شرکت‌های بیمه آسیا و بیمه نوین با نرخ ۲۶ درصد، بیمه‌های سینا، خاورمیانه و بیمه زندگی کاریزما با نرخ ۲۵ درصد، و بیمه پاسارگاد با نرخ ۲۴ درصد از بانک پاسارگاد سود سپرده دریافت کرده‌اند.

موسسه ملل سومین موسسه مالی است که بالاترین نرخ سود را به بیمه کارآفرین با نرخ ۲۷ درصد داده است. اقتصادنوین نیز در کنار بانک‌های مذکور، با اعطای نرخ سود ۲۶ درصدی به بیمه آسیا، جزء بانک‌هایی است که در سال گذشته نرخ سود بالایی به سپرده‌های اشخاص حقوقی داده است. این بانک به بیمه پاسارگاد نرخ سود ۲۴ درصدی، و به بیمه خاورمیانه نیز سود ۲۳ درصدی داده است. بانک ملت با سود ۲۵ درصدی به بیمه آسیا، در ردیف بانک‌های با نرخ سود بالا قرار دارد. بانک گردشگری نیز در کنار بانک ملت قرار داد. این بانک به بیمه سینا سود ۲۵ درصدی و به بیمه گردشگری نرخ سود ۲۴٫۵ درصدی پرداخت کرده است. صادرات نیز از دیگر بانک‌های خصوصی‌شده است که به بیمه کارآفرین سود ۲۴ درصدی پرداخت کرده است.